Multinational (Transnational) Companies as Subjects of Public International Law
Abstract: The paper deals with international legal status of multinational (transnational) companies. The first part gives an overview of this entities and the specifics of their role in the modern world.
In the second part, the author deals with the elements of international legal personality of multinational (transnational) companies. Such as international legal regulation of the position of these entities, their specific rights and obligations under international law, international responsibility, process subjectivity before certain international judicial bodies and the special relationship (partnership) with international organizations. It should be added that not only that international law acknowledges their existence, but also multinational companies themselves at least in part influence the development of that law.
In the concluding remarks the author notes that multinational (transnational) companies do not have all the elements of a full international personality, the one that is inherent to states. However, even if not complete their personality is beyond doubt. Although between them, depending on the case, there are major differences, there is no dispute that, from the perspective of international law, at least some multinational companies have the legal capacity (the ability to be the holder of a larger or smaller circle of rights and obligations established by international law), legal capacity (the ability to conclude international agreements, create international custom, etc.), tort capacity (the ability to provide for the legal bears responsibility for violating the norms of international law), process capability (active and passive legitimacy before some international courts), etc. In all likelihood, along with the expected further strengthening of the economic, but also political and every other power and role of the companies themselves, their international personality will also become more and more developed, At one point this will require global (universal) agreement which would precisely define rights, but, in particular, the duties and responsibilities of these entities.
Keywords: Multinational Companies, Transnational Corporations, International Law, Entities, Globalization
Multinacionalne (transnacionalne) kompanije kao subjekti međunarodnog javnog prava
Rezime: Rad se bavi međunarodnopravnim položajem multinacionalnih (transnacionalnih) kompanija. U prvom delu dat je osvrt na te kompanije i specifičnosti njihove uloge u savremenom svetu.
U drugom delu rada autor se bavi elementima međunarodnopravnog subjektiviteta multinacionalnih (transnacionalnih) kompanija. Takvim kao što su međunarodnopravna uređenost položaja tih subjekata, njihova konkretna međunarodna prava, njihove međunarodnopravne obaveze, međunarodna odgovornost, procesni subjektivitet kod određenih međunarodnih sudskih tela i poseban odnos (partnerstvo) sa međunarodnim organizacijama. Tome treba dodati da ne samo da međunarodno pravo uvažava njihovo postojanje, već i same multinacionalne kompanije makar jednim delom utiču na razvoj tog prava.
U okviru zaključnih razmatranja autor konstatuje da multinacionalne (transnacionalne) kompanije nemaju sve elemente punog međunarodnopravnog subjektiviteta, onog koji je svojstven državama. Ipak, čak i ako nije potpun njihov subjektivitet je nesumnjiv. Mada među njima, zavisno od slučaja, postoje velike razlike, nema spora da, iz ugla međunarodnog prava, makar neke multinacionalne kompanije imaju pravnu sposobnost (sposobnost da budu nosilac većeg ili manjeg kruga međunarodnim pravom utvrđenih prava i obaveza), poslovnu sposobnost (sposobnost zaključenja međunarodnih ugovora, stvaranja međunarodnopravnih običaja itd.), deliktnu sposobnost (sposobnost da se snosi predviđena pravna odgovornost zbog kršenja normi međunarodnog prava), procesnu sposobnost (aktivnu i pasivnu legitimaciju kod nekih međunarodnih sudova) itd. Sva je prilika da će se međunarodnopravni subjektivitet multinacionalnih kompanija tokom vremena sve više razvijati, uporedo sa očekivanim daljim jačanjem ekonomske, ali i političke i svake druge moći i uloge samih kompanija. To će zahtevati da on u jednom trenutku bude uređen globalnim (univerzalnim) ugovorom kojim bi što preciznije bili definisani prava, ali, posebno, i obaveze i odgovornost ovih subjekata.
Ključne reči: Multinacionalne kompanije, Transnacionalne kompanije, Međunarodno pravo, Subjekti, Globalizacija.